Châu Âu – lục địa già với nền văn hóa phong phú, kiến trúc cổ kính và cảnh quan tuyệt đẹp – luôn là điểm đến mơ ước của nhiều người trên thế giới. Tuy nhiên, không phải ai cũng nắm rõ châu Âu gồm những nước nào, cách phân chia khu vực hay thành viên của các khối liên minh trong khu vực này. Việc hiểu rõ về các quốc gia thuộc châu Âu không chỉ giúp bạn mở rộng kiến thức địa lý mà còn là bước chuẩn bị quan trọng trước khi lên kế hoạch du lịch, du học hay định cư tại đây.
1. Giới thiệu về Châu Âu
Châu Âu là một trong những lục địa có lịch sử lâu đời, nền văn minh phát triển và ảnh hưởng sâu rộng nhất trên thế giới. Nằm hoàn toàn ở bán cầu Bắc, châu Âu được bao quanh bởi Bắc Băng Dương ở phía Bắc, Địa Trung Hải ở phía Nam, Đại Tây Dương ở phía Tây và giáp châu Á ở phía Đông. Vị trí địa lý đặc biệt này giúp châu Âu trở thành cầu nối giữa Đông và Tây, giữa các nền văn hóa, kinh tế và chính trị toàn cầu.
Mặc dù diện tích chỉ chiếm khoảng 7% bề mặt đất liền của Trái Đất, nhưng châu Âu lại là nơi tập trung nhiều quốc gia phát triển nhất thế giới — từ Anh, Pháp, Đức cho đến Thụy Điển hay Thụy Sĩ.
Không chỉ nổi bật về nền kinh tế hùng mạnh, châu Âu còn là cái nôi của văn hóa, nghệ thuật, khoa học và triết học nhân loại. Từ thời kỳ Phục Hưng, Cách mạng Công nghiệp cho đến hiện đại, các quốc gia châu Âu luôn đóng vai trò tiên phong trong việc định hình tiến trình phát triển của thế giới.
Ngoài ra, châu Âu cũng là một trong những điểm đến du lịch được yêu thích nhất toàn cầu, thu hút hàng trăm triệu du khách mỗi năm nhờ kiến trúc cổ kính, cảnh quan thiên nhiên đa dạng và văn hóa đặc trưng của từng quốc gia. Từ tháp Eiffel tráng lệ ở Pháp, kênh đào Venice lãng mạn ở Ý cho tới vùng Scandinavia yên bình, mỗi nơi đều mang một nét đẹp riêng khiến châu Âu trở thành điểm dừng chân mơ ước của nhiều người.
2. Châu Âu gồm những nước nào?
Nếu bạn từng thắc mắc “Châu Âu gồm những nước nào?”, thì tính đến năm 2025, toàn châu Âu có khoảng 50 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó 44 quốc gia được Liên Hiệp Quốc công nhận là quốc gia độc lập.
Về diện tích, Nga là quốc gia rộng nhất, phần lớn nằm ở khu vực Á – Âu. Theo sau là Ukraine và Pháp – hai nước có diện tích lớn nhất hoàn toàn thuộc châu Âu. Ở chiều ngược lại, Vatican – quốc gia nhỏ bé nằm giữa lòng thủ đô Rome (Ý) – lại giữ kỷ lục là quốc gia nhỏ nhất thế giới, chỉ rộng vỏn vẹn 0,44 km².
Không chỉ bao gồm những quốc gia có chủ quyền, châu Âu còn có một số vùng lãnh thổ đặc biệt hoặc bán tự trị như Greenland, Quần đảo Faroe hay Svalbard. Những vùng này thường thuộc quản lý của các nước lớn nhưng vẫn mang bản sắc và vị trí địa lý thuộc châu Âu.
Để dễ dàng tìm hiểu và so sánh, các nhà địa lý chia châu Âu thành bốn khu vực chính: Đông Âu, Tây Âu, Bắc Âu và Nam Âu. Mỗi khu vực mang những nét đặc trưng riêng về văn hóa, ngôn ngữ và lịch sử, nhưng cùng góp phần tạo nên sự đa dạng đặc biệt của lục địa này.
2.1 Đông Âu
Bao gồm các quốc gia như Nga (phần lãnh thổ phía Tây), Ukraine, Belarus, Ba Lan, Cộng hòa Séc, Slovakia, Hungary, Moldova, Romania và Bulgaria.
Đặc trưng: Vùng đất gắn liền với nhiều sự kiện lịch sử và nền văn hóa cổ kính pha trộn giữa Đông và Tây.
2.2 Tây Âu
Gồm những quốc gia phát triển hàng đầu như Pháp, Đức, Áo, Bỉ, Luxembourg, Hà Lan, Thụy Sĩ, Monaco và Liechtenstein.
Đặc trưng: Trung tâm tài chính, công nghệ và văn hóa châu Âu, nơi tập trung nhiều thành phố du lịch nổi tiếng như Paris, Amsterdam hay Zurich.
2.3 Bắc Âu
Khu vực lạnh giá nhưng thịnh vượng, bao gồm Đan Mạch, Na Uy, Thụy Điển, Phần Lan, Iceland, cùng các lãnh thổ phụ thuộc như Quần đảo Faroe, Greenland, Åland và Svalbard.
Đặc trưng: Chất lượng cuộc sống hàng đầu, môi trường trong lành và hệ thống phúc lợi xã hội phát triển bậc nhất thế giới.
2.4 Nam Âu
Vùng đất mang đậm dấu ấn Địa Trung Hải, gồm Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Ý, Vatican, San Marino, Andorra, Malta và Slovenia.
Đặc trưng: Khí hậu ấm áp, ẩm thực hấp dẫn và là cái nôi của nhiều nền văn minh cổ đại như La Mã và Hy Lạp.
3. Liên minh Châu Âu (EU) gồm những nước nào?
Khi tìm hiểu châu Âu gồm những nước nào, chắc chắn bạn sẽ nghe đến khái niệm Liên minh Châu Âu (European Union – EU). Đây là tổ chức kinh tế và chính trị lớn nhất khu vực, được thành lập nhằm thúc đẩy hợp tác về thương mại, tài chính, luật pháp, cũng như đảm bảo hòa bình và ổn định trong khu vực.
Tính đến năm 2025, Liên minh Châu Âu có 27 quốc gia thành viên, cùng sử dụng đồng tiền chung euro (19 nước trong số đó thuộc Eurozone). Dưới đây là danh sách các quốc gia thuộc EU hiện nay:
| Khu vực | Quốc gia thành viên EU | Lưu ý |
| Tây & Trung Âu | Áo, Bỉ, Pháp, Đức, Ireland, Luxembourg, Hà Lan | Các nước sáng lập và kinh tế lớn. |
| Nam Âu | Croatia, Hy Lạp, Ý, Malta, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Slovenia, Síp | Tập trung ở khu vực Địa Trung Hải. |
| Bắc Âu | Đan Mạch, Phần Lan, Thụy Điển | |
| Đông Âu & Baltic | Bulgaria, Cộng hòa Séc, Estonia, Hungary, Latvia, Litva, Ba Lan, Romania, Slovakia | Gia nhập sau các đợt mở rộng. |
Các quốc gia đã rời khỏi EU:
- Anh (United Kingdom) chính thức rời EU vào năm 2020 sau sự kiện Brexit, đánh dấu một bước ngoặt lớn trong lịch sử liên minh này.
Điểm đặc biệt:
- EU không chỉ là một khối kinh tế mà còn là khu vực tự do di chuyển, làm việc và học tập.
- Người dân trong các nước EU có thể qua lại giữa các quốc gia thành viên mà không cần xin visa nội khối.
4. Khu vực Schengen – Chìa khóa Du lịch Châu Âu
Khu vực Schengen là một khối hợp tác an ninh và biên giới, nơi việc kiểm soát biên giới nội bộ giữa các nước tham gia đã được bãi bỏ. Đây chính là “chìa khóa du lịch Châu Âu” cho phép du khách di chuyển tự do qua hầu hết các quốc gia này chỉ với một visa duy nhất – Visa Schengen. Khi tra cứu châu Âu gồm những nước nào để lên kế hoạch du lịch, việc nắm rõ danh sách Schengen là cực kỳ cần thiết.
Khu vực Schengen bao gồm 27 quốc gia (bao gồm 23 nước EU và 4 nước ngoài EU):
- 23 Quốc gia thuộc EU: Bao gồm hầu hết các nước EU, trừ Ireland và Síp (vẫn đang trong quá trình gia nhập hoàn toàn).
- 4 Quốc gia ngoài EU: Na Uy, Iceland, Thụy Sĩ, và Liechtenstein.
- Các nước chưa tham gia Schengen (dù là thành viên EU): Bulgaria và Romania (đang trong quá trình từng bước gia nhập).
Mẹo du lịch: Xin Visa Schengen cho phép bạn thăm thú các địa danh nổi tiếng từ Paris, Rome, Berlin cho đến các kỳ quan thiên nhiên ở Na Uy chỉ trong một chuyến đi, đơn giản hóa tối đa thủ tục xuất nhập cảnh.
Bảng 1: “Châu Âu” dưới các góc nhìn thể chế & địa lý
| Khái niệm/Khối | Tiêu chí cốt lõi | Số nước (2025) | Ví dụ | Điểm cần nhớ |
|---|---|---|---|---|
| Châu Âu (địa lý–văn hoá) | Biên giới lục địa + yếu tố lịch sử – văn hoá | ~44–50 | Pháp, Đức, Ý, Na Uy; quốc gia xuyên lục địa như Thổ Nhĩ Kỳ (phần Âu) | Bao gồm vi quốc gia (Andorra, Monaco, San Marino, Vatican) và quốc gia xuyên lục địa. |
| Liên minh châu Âu (EU) | Liên minh chính trị–kinh tế thống nhất luật lệ chung | 27 | Đức, Pháp, Ý, Tây Ban Nha… | Anh không còn là thành viên; danh sách chính thức duy trì 27 nước. |
| Khu vực Schengen | Không kiểm soát biên giới nội khối | 29 | Đức, Pháp, Ý, Bulgaria, Romania | Bulgaria & Romania trở thành thành viên đầy đủ từ 01/01/2025. Ireland, Cyprus hiện ngoài Schengen. |
| Eurozone (khu vực đồng euro) | Dùng EUR là tiền pháp định | 20 | Đức, Pháp, Tây Ban Nha, Ireland… | Eurozone ≠ Schengen ≠ EU; không phải mọi nước EU đều dùng euro. |
| Hội đồng Châu Âu (CoE) | Tổ chức về nhân quyền–pháp quyền | 46 | Toàn bộ EU + UK, Na Uy, Thuỵ Sĩ, Thổ Nhĩ Kỳ… | Không phải EU; hiện duy trì 46 thành viên. |
5. Các Quốc gia Xuyên Lục địa và Vùng Lãnh thổ Đặc biệt
Châu Âu không chỉ giới hạn ở các quốc gia nằm trọn vẹn trên lục địa. Việc xác định ranh giới giữa Châu Âu và Châu Á, cùng với sự tồn tại của các quốc gia siêu nhỏ và các vùng lãnh thổ phụ thuộc, tạo nên một bản đồ chính trị phức tạp nhưng đầy thú vị.
5.1 Các Quốc gia xuyên lục địa (Transcontinental Countries)
Đây là những quốc gia có lãnh thổ trải dài trên cả hai lục địa Á – Âu. Việc phân loại họ thuộc về Châu lục nào thường dựa trên yếu tố chính trị, văn hóa, hoặc tỷ lệ diện tích/dân số sinh sống ở mỗi bên.
| Quốc gia | Vị trí Địa lý | Lý do liên quan đến Châu Âu |
| Nga | Lãnh thổ rộng lớn nhất thế giới, kéo dài từ Đông Âu sang Bắc Á. | Thủ đô Moscow và hầu hết trung tâm dân cư, kinh tế nằm ở phần Châu Âu. |
| Thổ Nhĩ Kỳ | Nằm trên bán đảo Anatolia (châu Á) và bán đảo Thrace (châu Âu). | Thành phố lớn nhất Istanbul là thành phố xuyên lục địa. Có mối liên kết lịch sử và chính trị với Châu Âu. |
| Kazakhstan | Phần lớn thuộc Trung Á, một phần nhỏ lãnh thổ phía Tây sông Ural được coi là Châu Âu. | Là thành viên của một số tổ chức hợp tác Châu Âu. |
| Gruzia (Georgia) | Vùng Kavkaz, nằm ở biên giới Á-Âu. | Có mối quan hệ lịch sử, văn hóa và nguyện vọng hội nhập sâu sắc với Châu Âu. |
| Azerbaijan | Tương tự Gruzia, nằm ở vùng Kavkaz. | Là thành viên của Hội đồng Châu Âu. |
5.2 Các quốc gia siêu nhỏ
Châu Âu là nơi tập trung nhiều quốc gia có chủ quyền độc lập với diện tích cực kỳ nhỏ, nhưng lại mang ý nghĩa lịch sử, văn hóa và kinh tế lớn:
- Thành phố Vatican: Quốc gia độc lập nhỏ nhất thế giới về cả diện tích và dân số, nằm trọn trong lòng thủ đô Rome (Ý), là trung tâm tâm linh của Giáo hội Công giáo.
- Monaco: Công quốc nhỏ bé nằm bên bờ biển Địa Trung Hải, nổi tiếng với sự xa hoa, sòng bạc Monte Carlo và giải đua F1.
- San Marino: Nằm gọn trong lãnh thổ Ý, được coi là nước cộng hòa lâu đời nhất trên thế giới.
- Liechtenstein: Nằm giữa Áo và Thụy Sĩ, nổi tiếng về ổn định tài chính và là thành viên của Khu vực Schengen (dù không thuộc EU).
- Andorra: Công quốc nằm trên dãy Pyrenees, giữa Pháp và Tây Ban Nha, nổi tiếng với các khu nghỉ dưỡng trượt tuyết và mua sắm miễn thuế.
5.3 Vùng Lãnh thổ phụ thuộc và khu vực đặc biệt
- Vương quốc Anh (UK) – Trường hợp đặc biệt: Dù đã rời EU (Brexit), UK (gồm Anh, Scotland, Wales, Bắc Ireland) vẫn là một quốc gia Châu Âu về mặt địa lý và là một cường quốc kinh tế, văn hóa quan trọng.
- Quần đảo Faroe (thuộc Đan Mạch) và Quần đảo Åland (thuộc Phần Lan): Những vùng tự trị mang bản sắc riêng biệt.
- Gibraltar: Lãnh thổ hải ngoại của Anh, nằm ở cực nam bán đảo Iberia.
FAQs – Châu Âu gồm những nước nào? Danh sách chi tiết 2026
1. Châu Âu gồm những nước nào?
“Châu Âu” theo nghĩa địa lý bao gồm khoảng vài chục quốc gia có chủ quyền (tùy hệ tiêu chí biên giới và công nhận). Danh sách khác nhau giữa cách phân chia địa lý, chính trị và tổ chức khu vực; không nên nhầm lẫn với Liên minh châu Âu (EU) hoặc Khu vực Schengen.
2. Khác nhau giữa Châu Âu, EU và Khu vực Schengen là gì?
Châu Âu là khái niệm địa lý–văn hóa; EU là khối chính trị–kinh tế gồm các quốc gia thành viên; Schengen là khu vực đi lại không kiểm soát hộ chiếu nội khối. Nhiều nước thuộc EU cũng ở Schengen, nhưng có nước ở EU chưa vào Schengen và ngược lại.
3. Có bao nhiêu nước thuộc Liên minh châu Âu (EU)?
EU là một tập hợp các quốc gia thành viên được kết nạp theo tiêu chuẩn chung và có thể thay đổi theo thời gian. Con số thành viên được cập nhật định kỳ; khi tra cứu mục đích du lịch/học tập, bạn nên kiểm lại danh sách mới nhất trên cổng thông tin chính thức.
4. Schengen gồm những nước nào? Có giống EU hoàn toàn không?
Schengen gồm đa số nước EU cùng một số nước EFTA (như Iceland, Na Uy, Thụy Sĩ, Liechtenstein). Tuy nhiên, không trùng khít 100% với EU; có nước EU chưa vào Schengen và có nước ngoài EU vẫn thuộc Schengen; một vài nước có lộ trình tham gia từng phần (ví dụ đường không/đường biển).
5. Những quốc gia “xuyên lục địa” giữa châu Âu và châu Á là ai?
Một số quốc gia có lãnh thổ trải trên cả hai lục địa, thường được liệt kê như Thổ Nhĩ Kỳ, Nga, Kazakhstan, Azerbaijan, Georgia. Tùy tiêu chí, danh tính “châu Âu” của các nước này có thể khác nhau giữa bối cảnh địa lý, thể thao, hay tổ chức quốc tế.
6. Các lãnh thổ phụ thuộc ở châu Âu được tính thế nào?
Ngoài các quốc gia có chủ quyền, châu Âu còn có lãnh thổ phụ thuộc/vùng lãnh thổ đặc biệt (ví dụ thuộc Anh, Đan Mạch, Na Uy…). Chúng thường có quy chế pháp lý riêng và không phải quốc gia độc lập, nên không cộng vào tổng số “nước” theo nghĩa chủ quyền.
7. “Quốc gia tí hon” (microstates) ở châu Âu là những nước nào?
Châu Âu có các quốc gia diện tích nhỏ nhưng có chủ quyền đầy đủ như Andorra, Monaco, Liechtenstein, San Marino, Vatican City. Dù nhỏ, hộ chiếu và quy định xuất nhập cảnh của họ có giá trị pháp lý riêng theo điều ước quốc tế.
8. Visa đi châu Âu: Schengen có áp dụng cho mọi nước châu Âu không?
Visa Schengen cho phép vào các nước thuộc khu vực Schengen theo quy định, không tự động áp dụng cho toàn bộ châu Âu (ví dụ Vương quốc Anh, Ireland hay một số nước Balkan có chính sách riêng). Cần kiểm điều kiện nước đến; TravelTalk có thể tư vấn lộ trình và giấy tờ phù hợp hành trình thực tế.
Kết luận & góc nhìn thời sự
“Châu Âu” có nhiều lớp định nghĩa: địa lý, EU, Schengen, Eurozone và Hội đồng Châu Âu. Sự khác biệt giữa các lớp này giải thích vì sao có nước vào Schengen nhưng không thuộc EU (Na Uy, Thuỵ Sĩ), có nước thuộc EU nhưng chưa vào Schengen (Ireland, Cyprus), hoặc dùng euro mà không phải EU (Andorra, Monaco, San Marino, Vatican; đơn phương: Kosovo, Montenegro). Gần đây, Bulgaria & Romania trở thành thành viên Schengen đầy đủ (01/01/2025), còn Eurozone vẫn ở mức 20 nước.
Vì thế, khi tra cứu “nước nào thuộc Châu Âu”, bạn nên xác định đang nói về khối nào để tránh nhầm lẫn — nhất là khi lên kế hoạch du lịch, định cư, du học, hay lập lộ trình visa.
Bảng tóm tắt nhanh
| Khối/định nghĩa | Số nước (2025) | Ghi chú 1 câu |
|---|---|---|
| Châu Âu (địa lý–văn hoá) | ~44–50 | Gồm cả vi quốc gia & quốc gia xuyên lục địa (Thổ Nhĩ Kỳ – phần Âu). |
| Liên minh Châu Âu (EU) | 27 | Khối chính trị–kinh tế; không gồm UK, Na Uy, Thuỵ Sĩ. |
| Schengen | 29 | Tự do đi lại; Bulgaria & Romania đã vào đầy đủ 01/01/2025. |
| Eurozone | 20 | Dùng EUR; không trùng hoàn toàn với EU/Schengen. |
| Hội đồng Châu Âu (CoE) | 46 | Tổ chức nhân quyền–pháp quyền; không phải EU. |
3 cặp “dễ nhầm”:
Schengen ≠ EU (Na Uy/Thuỵ Sĩ ở Schengen nhưng không thuộc EU).
EU ≠ Schengen (Ireland, Cyprus thuộc EU nhưng ngoài Schengen).
Eurozone ≠ EU/Schengen (một số nước dùng EUR nhưng không thuộc EU/Eurozone chính thức).
Như vậy, qua bài viết này, bạn đã biết rõ châu Âu gồm những nước nào, cùng với những thông tin quan trọng về Liên minh Châu Âu và khu vực Schengen. Mỗi quốc gia trong “lục địa già” đều mang nét đặc trưng riêng về văn hóa, ẩm thực và phong cảnh, tạo nên sức hấp dẫn không nơi nào có được. Nếu bạn đang lên kế hoạch khám phá châu Âu, hãy bắt đầu bằng việc tìm hiểu kỹ từng đất nước để có một hành trình trọn vẹn và đáng nhớ nhất.
